آشنایی با پرورش و کاشت درخت سیب
آشنایی با پرورش و کاشت درخت سیب
کاشت درخت سیب؛ از جمله فعالیت هایی است که هم می تواند جذاب باشد و هم سودآور. نه تنها یک کشاورز با زمین‌های زراعی بزرگ می‌تواند مشغول به کاشت شود، حتی یک فرد عادی با داشتن باغچه‌ای در باغ یا حیاطی کوچک نیز می‌تواند اقدام به کاشت نهال سیب، کند. البته فراموش نشود که هر نهال شرایط و ویژگی‌هایی دارد که برای به بار نشستن آن، باید تک تک آنها رعایت شود.
پس شاید بتوان گفت اولین و مهم‌ترین قدم در کاشت یک نهال، آشنایی با ویژگی‌هایی آن نهال و شرایطی است که برای کاشت لازم دارد. از همین رو در این نوشتار تصمیم گرفتیم نحوه کاشت درخت سیب، را برای شما بازگو کنیم. ما در اینجا تمام اطلاعات لازم در زمینه کاشت نهال سیب را در اختیار شما می‌گذاریم؛ پس در ادامه با ما باشید.
بیوگرافی درخت سیب:
درخت سیب؛ (با نام علمی: M. pumila) درختی از گروه گلسرخیان بوده و در سراسر دنیا به داشتن میوه‌ای شیرین و گوشتی معروف است. کاشت درخت سیب؛ در همه جای دنیا به دلیل استفاده از میوه آن است. آسیای مرکزی را می‌توان زادگاه این درخت نامید. در آن منطقه هنوز هم گونه وحشی این گیاه، مالوس سیورسی، یافت می‌شود. جالب است بدانید که در خیلی از مذاهب و فرهنگ‌ها، میوه سیب به عنوان میوه‌ای با اهمیت مذهبی و اساطیری شناخته می‌شود. همانند فرهنگ خودمان که در هفت سین در هنگام نوروز قرار می‌گیرد.
برای کاشت نهال سیب، خوب است بدانید که ارتفاع درخت بالغ سیب، 6 تا 9 متر نیز می رسد. ازدیگر نکاتی که به هنگام کشت این محصول باید بدانید این است که درخت سیب، در هنگام کشت، اندازه و شکل و تراکم شاخه‌هایش با انتخاب ساقه زیرزمینی و روش برش آن تعیین می‌شود.
برگ‌ها در این درخت متناوب به رنگ سبز تیره و شکل تخم مرغی ساده با حاشیه‌های دندانه‌دار بوده و در زیر خود دارای کرک هستند. برای درختان سیب، چهار نوع شاخه با نام‌های نرک، لامبورد، براندی و سیخک (اسپور) در نظر گرفته می‌شود. اسپورها شاخه‌های کوتاهی با طول بین ? الی ? سانتیمتر بوده و در سال دوم در نوک شاخه، جوانه‌های زایشی تولید می‌کنند.
انواع ارقام سیب در ایران
ارقام مختلف سیب در ایران به دو نوع تابستانه و پائیزه قابل تقسیم‌اند:
ارقام تابستانه شامل: گلاب – کهنز- شیخ احمد تبریز- قره یارپاق-اهر- نوری مراغه- قرل آلما- عاشیق آلماسی- مربایی مشهد- علی موری خراسان-شفیع آباد
ارقام پاییزه شامل: عباسی مشهد- گلشاهی- شمیرانی- شکی اهر-کرمانشاهی- اخلمد خراسان- دریان
ارقام ذکر شده در بالا از نوع بومی بوده و انواع غیر بومی این ارقام عبارتند از:
ارقام تابستانه : گالا – دلبار استیوال
ارقام پائیزه : گلدن دلیشز- رد دلیشز- گرانی اسمیت- رداستار کینگ- فوجی – برابرن – مک اینتاش
نحوه کاشت درخت سیب و چگونگی احداث باغ درخت سیب
درخت سیب به شکل درختچه یا درخت کوتاه رشد می‌کند. درخت سیب از جمله گیاهان مناطق سرد و معتدل محسوب می‌شود. در نتیجه این گیاه در مناطقی که دارای دمای بالا به خصوص در فصل تابستان است به خوبی رشد نمی‌کند. درخت سیب از تیره گلسرخیان به شمار می‌رود. منشا اصلی این درخت آسیای مرکزی است اما در مناطق مختلف دیگر با توجه به شرایط اقلیمی قابلیت کاشت و رویش دارد.
? . نحوه کاشت درخت سیب: شرایط مناسب
گیاه درخت سیب برای رشد مناسب در مناطق مختلف نیازمند شرایط اقلیمی خاصی است. این شرایط عبارتند از :
حداکثر دمای بالای ?? درجه سانتی‌گراد بالای صفر
حداقل دما ?? درجه سانتی‌گراد زیر صفر
???? الی ???? متر ارتفاع مناسب از سطح دریا
pH خاک باید بین ??? تا ??? باشد.
بافت خاک بهتر است عمیق و آبرفتی باشد.
EC آب حداکثر باید ???? میکرو موس بر سانتی متر باشد.
? . خاک مناسب درخت سیب
ریشه‌های درخت سیب معمولا در سطح گسترش زیادی دارند. پس بهتر است در خاکی کاشته شود که دارای مواد آلی و حاصلخیزی بالاست. خاک‌های شنی و رسی که با کودهای مختلف تقویت شده باشند، گزینه مناسبی برای کاشت درخت سیب به شمار می‌آیند. اگر درخت سیب در خاک مناسب کاشته نشود، برگ های آن کوچک خواهد بود و همچنین ریزش میوه در آن رخ خواهد داد.
آموزش انتخاب یک نوع درخت سیب
- درخت سیب مخصوص منطقه ی خود را پیدا کنید.
صدها نوع درخت سیب وجود دارد و هر کدام از آنها مخصوص یک منطقه می باشند. اگر یک درخت سیب مناسب منطقه ی خودرا انتخاب کنید، احتمال میوه دادن آن زیاد خواهد بود.
انتخاب یک نوع درخت سیب مخصوص منطقه ی شما، از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا هر درخت سیب به دمای خاصی پاسخ می دهد. برخی از گونه های درخت سیب، در مناطقی که زمستان سرد و طولانی دارد به خوبی می رویند. اما گونه هایی از سیب نیز وجود دارند که در دیگر مناطق به خوبی رشد می کنند.
- به دنبال نوعی درخت سیب بگردید که در منطقه ی شما رشد می کند.
بررسی کنید و یک نوع درخت سیب مخصوص منطقه ی خود را انتخاب کنید.
- تحقیق کنید که چه درختانی در منطقه ی شما برای گرده افشانی متقابل مناسب هستند.
گرده افشانی متقابل، معمولا برای تولید میوه ضروری است. اکثر درختان سیب، خودشان و دیگر درختان هم نوع را گرده افشانی نمی کنند. بنابراین بهتر است دو گونه ی متفاوت درخت سیب بکارید تا گرده افشانی به خوبی انجام شود.
- چند نوع درخت سیب انتخاب کنید.
باید چند نوع درخت سیب انتخاب کنید که گرده افشانی متقابل انجام دهند. بهتر است گونه هایی انتخاب کنید که در برابر بیماری مقاوم باشند.
- یک نهال سیب با ریشه ی عاری از خاک خریداری کنید.
نهال های سیب را معمولا به صورت یک شاخه و ریشه ی عاری از خاک به فروش می رسانند. پس از اینکه نهال سیب را خریداری کردید، بلافاصله آن را بکارید.
روش‌های تکثیر درخت سیب
درخت سیب به روش های مختلف از طریق بذر، قلمه، خواباندن، پاجوش و پیوند تکثیر می شود.
تکثیر درخت سیب از طریق بذر
برای تکثیر درخت سیب ابتدا باید بذر آن را تهیه کرد. بذر درخت سیب به راحتی به دست می آید و فقط کافی ست که یک میوه سیب را به دو نیم تقسیم کنید و دانه های درون آن را خارج و درون یک دستمال کاغذی خیس قرار دهید. سپس دستمال را درون یک پلاستیک بگذارید و به مدت یک ماه در یخچال نگهداری کنید. هنگامی که دانه ها شروع به جوانه زدن کردند آنها را درون یک گلدان بکارید و آبیاری کنید. هنگامی که بذر جوانه زده سر از خاک بیرون آورد و به حد معینی از رشد رسید آن را به زمین اصلی منتقل کنید.
تکثیر درخت سیب به روش قلمه زنی
این روش راحت ترین نوع تکثیر درخت سیب می باشد. در این روش فقط کافیست با یک چاقوی تیز شاخه ای را از درخت جدا کنید و سپس در خاک گودالی ایجاد کنید و قلمه را درون آن بکارید و آبیاری کنید. برای تسریع در ریشه زایی می‌توانید از هورمون ریشه زایی استفاده کنید.
تکثیر درخت سیب به روش خواباندن
در روش خواباندن قسمتی از شاخه گیاه را که ارتفاع مناسبی دارد در خاک بکارید، برای این منظور گودالی ایجاد کنید و شاخه را در درون آن قرار دهید و روی آن را با خاک مناسب و نرم بپوشانید پس از مدتی شاخه ریشه‌دار می‌شود، در این هنگام شاخه را از قسمتی که در خاک قرار دارد جدا کنید.
پرورش درخت سیب از طریق پاجوش
کاشت درخت از پاجوش بسیار آسان است، پا جوش‌هایی را که در کنار درخت رشد می‌کند را از خاک بیرون بیاورید و سپس آن را در زمین اصلی و در گودال بکارید اگر پا جوش‌ها خیلی کوچک بودن می‌توانید از گلدان نیز استفاده کنید.
پیوند درخت سیب
پیوند روش دیگری برای تکثیر درخت سیب است. در پیوند شکمی درخت سیب باید شاخه ای از یک درخت سیب را به عنوان پایه انتخاب کرد و به آرامی شکافی به شکل T بر روی آن ایجاد نمود. و با پشت چاقوی پیوند زنی پوست را بلند نموده و جوانه را در داخل آن قرار می دهیم و در انتها محل را با نخ پنبه و یا پوست درخت نارون می بندیم با گذشت 10 الی 12 روز می توان تشخیص داد که پیوند زدن درخت سیب موفقیت آمیز بوده و یا خیر و سپس بعد از رشد پیوندک، می بایست باقی مانده ی پایه را برش داد و آن را به قیم بست.
چگونگی کاشت درخت سیب در باغ
- باغ برای کاشت درخت سیب بایستی در مقیاس بزرگتری انجام پذیرد.
- جهت احداث باغ بایستی دست کم 5 هکتار زمین داشته باشید.
- نوع سیب را باید برای کاشت انتخاب نمایید.
- در باغی که به تازگی احداث کرده اید از کاشتن هم زمان درختان میوه بپرهیزید.
- لازم است تا باغ را در منطقه ای که شیب درخت کم است احداث نمایید.
- در نظر داشته باشید که باغ را در محل‌هایی که در مجاورت ساحل و برکه است تاسیس نکنید.
- در محل احداث احداث باغ لازم است تا آب زیرزمینی بالا نباشد.
- لازم است تا درختان را در طرح‌های مربعی یا مستطیلی بکارید.
نحوه کاشت درخت سیب: نکاتی در مورد احداث باغ
احداث باغ برای کاشت درخت سیب با توجه به موارد گفته شده در بالا و در مقیاس بزرگتری انجام می‌شود.
برای احداث باغ سیب حداقل سطح ? هکتار زمین مناسب است.
مانند مراحل بالا نوع سیب را برای کاشت انتخاب می‌کنیم.
زمین و سطح انتخاب شده باید دارای ویژگی‌های گفته شده باشد.
در باغی که تازه اقدام به تاسیس آن کرده‌اید، از کاشت توامان درختان میوه خودداری کنید.
بهتر است باغ در منطقه کم شیب احداث شود.
بهتر است باغ در محل‌های نزدیک برکه، جنگل، کنار ساحل و مناطقی از این دست احداث نشود.
در محل احداث باغ سطح آب زیرزمینی نبایدا خیلی بالا باشد.
می‌توانید درختان را به جای کاشت در طرح‌های مربع شکل، در طرح های مستطیلی بکارید.
انتخاب محل احداث باغ
در صورت مساعد بودن شرایط اقلیمی و آبی و خاکی، انتخاب محل باغ از موارد حائز اهمیت بوده که در توفیق باغداران بسیار مؤثر است.احداث باغ در دامنه‌های کم شیب در پناه باد‌های سرد مناسب می‌باشد.اگر شیب دامنه از ?? الی ?? درجه تجاوز کند، هزینه آماده سازی زمین و کاشت و ونگهداری بالاتر خواهد رفت و خطر فرسایش خاک بیشتر خواهد بود.درصورت احداث باغ دردامنه رعایت خطوط میزان و کاشت در خطوط تراز از ضروریات حتمی است.برای باغ‌های سیب حداقل سطح ? هکتاری از نظر شرایط اقتصادی در اکثر مناطق کشور سطح مناسبی به ظر می‌رسد.
عملیات احداث باغ
اولین گام در احداث باغ انتخاب نوع پایه و نوع رقم می‌باشد.در شرایط کنونی انتخاب یکی از پایه‌های رویشی پاکوتاه با توجه به شرایط منطقه و میزان سرمایه توصیه می‌گردد.مزایای پایه‌های رویشی پاکوتاه نسبت به پایه‌های بذری:
تراکم بالای درخت و عملکرد بیشتر در واحد سطح
سهولت عملیات زراعی و مدیریت باغبانی (هرس، برداشت، مبارزه با آفات و امراض و …)
دریافت نور بیشتر و تولید میوه با کیفیت بهتر
تسریع در باردهی و رسیدن به عملکرد اقتصادی
امکان استاندارد نمودن تکنیک‌های باغداری
نحوه آماده سازی زمین
بعد از شخم عمیق با دیسک و لولر اقدام به تسطیح نموده تا زمین را آماده کشت نمائیم.کود دامی به مقدار ?? تن در هکتار قبل از کاشت با خاک و خاک چاله مخلوط شده باشد. (کود دامی بایستی کاملاً پوسیده باشد).از کشت توام درختان میوه و حتی کشت محصولات زراعی و صیفی و جالیز در باغات جدید الاحداث خودداری گردد.
فاصله‌ی کاشت درخت سیب چقدر است؟ نکات لازم در کاشت سیب:
رعایت فاصله بین کاشت درختان سیب از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت رعایت نکردن فاصله مناسب، در زمان آبدهی، کوددهی و هرس درخت، با مشکلات زیادی رو به رو خواهید شد. پس یکی از فاکتورهای تأثیرگذار در کاشت سیب، رعایت فاصله مناسب خواهد بود. به طور کلی می‌توان گفت برای نهال میوه، فاصله درختان معمولا در حالت استاندارد 5 متر و فاصله ردیف‌ها 8 متر است؛ ولی ایده آل‌ترین حالت، 8 متر در 10 متر است.
نکته‌های کاشت درخت سیب در باغچه خانه
برای کاشت درخت سیب لازم است تا سطح بالاتری از باغچه را برای این کار در نظر بگیرید. علت این امر این است که سرمای هوا و یخبندان در عمق خاک می تواند ریشه‌ها را تحریک کند و باعث می شود تا شکوفه‌های درختان در فصل بهار از بین بروند. کاشت درخت سیب در سطح بالاتر زمین می تواند شکوفه‌ها را از سرما و ریزش بهاره حفاظت نماید و میوه دادن در درخت سیب را ضمانت کند.
نکته دیگری که لازم است تا به آن توجه نمایید این است که نهال سیب را در مجاورت درختان دیگر که بزرگ هستند و یا نهرها نکارید. چون این امر سبب می شود تا میوه دهی در درختان سیب بسیار کم شود. پرورش مناسب درخت سیب نیاز به تابش نور آفتاب دارد. پر واضح است که بهترین زمان جهت کاشت درت سیب فصل بهار است. اما در این فصل نیز لازم است تا مطمئن شوید تا زمین گرم است و یخبندان نیست.
زمان کاشت نهال سیب لازم است تا به چگونگی قرار دادن ریشه در دل خاک دقت کنید. برای کاشت نهال سیب لازم است تا حفره ای به اندازه دو برابر ضخامت ریشه و با عمق 60 سانتی متری بکنید. هنگامی که ریشه‌ها را کامل با خاک می پوشانید لازم است تا به آهستگی خاک را بفشارید تا جای خالی میان خاک و ریشه باقی نماند و نهال سیب بتواند به خوبی در آن رشد کند.
انتخاب چند درخت برای گرده افشانی متقابل
گرده افشانی متقابل، معمولا برای تولید میوه ضروری است. اکثر درختان سیب، خودشان و دیگر درختان هم نوع را گرده افشانی نمی کنند. بنابراین بهتر است دو گونه ی متفاوت درخت سیب بکارید تا گرده افشانی به خوبی انجام شود. باید چند نوع درخت سیب انتخاب کنید که گرده افشانی متقابل انجام دهند. بهتر است گونه هایی انتخاب کنید که در برابر بیماری مقاوم باشند.
چگونگی کاشت درخت سیب
اولین مرحله مراقبت است. نکات زیر کمک می کند تا درختان سیب به خوبی پرورش پیدا کنند.
لازم است تا خاک درخت سیب مرطوب باشد.
دو بار در هر هفته عمیقا خاک را آبیاری نمایید.
اگر می خواهید علف‌های هرز درختان را آسیب نزند و دمای آنها نیز منظم باشد لازم است تا از مالچ بهره بگیرید. در این صورت لازم است تا مالچ را در دور تا دور پای درخت بریزید.
لازم است تا درخت سیب را از هجوم حشرات موذی مصون نگه دارید تا صدمه ای به قسمت‌های مختلف درخت وارد نیاید.
لازم است تا به هرس کردن گیاهان جوان نپردازید و فرصت کافی دهید تا درختان کامل شوند.
آبیاری درخت سیب
600 تا 1000 میلی متر بارندگی سالیانه برای رشد سیب مناسب است. البته میزان آبیاری درختان سیب با توجه به تراکم و فاصله درختان از یکدیگر متفاوت است ولی مقدار روزانه آب مورد نیاز برای هر درخت 25 تا 200 لیتر در روز است.
معمولا بین 170 تا 210 روز دوره رشد درخت سیب است که از نظر آبیاری به چهار مرحله ی گل دهی، تشکیل، ایجاد جوانه های گل و مرحله رسیدن میوه تقسیم می شود. بطور کلی می توان گفت که برای آبیاری قطره ای تعداد درختان سیب می تواند از ??? تا ???? اصله در هکتار متغیر باشد.
آفات و بیماری های درخت سیب
کرم سیب، لیسه سیب، کرم سفید ریشه، سوسک شاخه بلند رزاسه، سرخرطومی سیب و شته مویی سیب از جمله آفات سیب هستند که برای مقابله با آن ها می توان از سموم شیمیایی استفاده کرد.
سفیدک سطحی سیب، لکه سیاه سیب، شانکر سیتوسبورایی سیب از بیماری های شایع درخت سیب هستند که با مراقبت، هرس و کود دهی به موقع می توان از آن ها پیشگیری نمود.
هرس درخت سیب:
برای هرس کردن درخت باید شاخه های جوانی که چند سال عمر کردند و باردار شده اند را از درخت جدا نمود تا شاخه های جوان دیگر جانشین آن ها شود. اگر هرس درخت به موقع و در زمان مناسب انجام نشود درخت زود پیر می شود و باعث تولید میوه های ریز و نامرغوب می شود. اما هرس به موقع از پیری درخت جلوگیری می کند.
بهترین زمان برای هرس درخت سیب در زمستان و پس از ریزش برگ ها هست. زمانی که شاخه ای از درخت سیب هرس می شود باید کاملا آن را از انتها برید به طوری که چیزی از آن در محل بریده شده، باقی نماند.
هنگام هرس کردن باید دقت داشته باشید که در سال اول که درخت سیب فقط یک ساقه طویل است ارتفاع آن را تا حدود 75 سانتی متر نگه داشته و باقی را هرس کنید چون که ساقه های اصلی درخت سیب در زمستان سال دوم تشکیل می شود.
دقت داشته باشید که درخت سیب 4 یا 5 ساله را فقط ترکه های شاخه ها را کم کنید و نیازی به هرس کردن نیست تا از درهم رفتگی و انبوهی درخت جلوگیری شود.